Ως πολιτισμός ορίζεται το σύνολο των κοινών δράσεων μιας κοινωνίας που απορρέει από την αλληλεπίδραση των μελών της, από τη θρησκεία μέχρι τις τέχνες και από τα ήθη και έθιμα μέχρι τις κοινές αντιλήψεις. Ο πολιτισμός αποτελεί μια ζωντανή έννοια η οποία ξεκίνησε από την ύπαρξη των πρώιμων ανθρώπων, όταν ο άνθρωπος του Κρομανιόν ζωγράφιζε σπηλαιογραφίες, και θα τελειώσει στον έσχατο άνθρωπο.
Πολλές είναι οι φορές κατά τις οποίες μνημονεύουμε τον πολιτισμό της αρχαίας Ελλάδας, της εποχής του Περικλή και του Σωκράτη ως ουτοπία. Ξεχνάμε, όμως, πως η δημιουργία του πολιτισμού εκείνης της εποχής δεν θα υπήρχε εάν δεν υπήρχε η γλώσσα μας, η οποία ήρθε εξ Ανατολών, από το φοινικικό αλφάβητο. Σήμερα, είμαστε περήφανοι για το γεγονός ότι ο αρχαίος αυτός ελληνικός πολιτισμός ήταν η κοιτίδα του δυτικού πολιτισμού, καθώς το λατινικό αλφάβητο, απ’ όπου προήλθαν οι λατινογενείς γλώσσες, βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό στο ελληνικό αλφάβητο. Όσο καυχόμαστε για αυτό το γεγονός, τότε δύο πράγματα ισχύουν: πρώτον, εμείς δεν έχουμε να επιδείξουμε τίποτα σε σχέση με εκείνη την εποχή και δεύτερον, υιοθετούμε τη ρήση του Sir Thomas Overburry «Ο άνθρωπος που δεν έχει τίποτε άλλο για να καυχηθεί παρά τους προγόνους του είναι σαν την πατάτα: το μόνο καλό που έχει βρίσκεται κάτω από τη γη.»
Βέβαια, γεγονός είναι ότι θυμόμαστε μέσω της παιδείας μας τον πολιτισμό που υπήρχε 2000 χρόνια πριν αλλά ξεχνάμε και εθελοτυφλούμε. Ξεχνάμε ότι και εμείς χρησιμοποιούμε αρκετές αγγλικές και τούρκικες λέξεις στο λεξιλόγιό μας συχνά; Όταν μιλάμε για αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, τότε μιλάμε και για τη θρησκεία που έχει ταυτιστεί με αυτό τον πολιτισμό, δηλαδή τη λατρεία του δωδεκάθεου. Όμως, όσοι ζητούν τη λατρεία του δωδεκάθεου θεωρούνται περιθωριακοί και ασύμβατοι από ένα πολύ μεγάλο μέρος της κοινωνίας μας.
Ο πολιτισμός παρουσιάζει και μεγάλες διαφορές αν τον κοιτάξουμε κατά μέρη και όχι σε σύνολο ενός έθνους. Ένα τρανταχτό παράδειγμα είναι η πολιτισμική και πολιτιστική ταυτότητα του χωριού Τρίκερι στο Πήλιο. Ο δρόμος που ενώνει το Τρίκερι με το υπόλοιπο Πήλιο και γενικά με τη στεριά έγινε στη δεκαετία του ’90, αποτελώντας στην ιστορία της Ελλάδας τον τελευταίο δρόμο που ενώνει στεριά με στεριά. Η υδροδότηση δε, έγινε πριν από 6 χρόνια. Η πολιτισμική και πολιτιστική ταυτότητα του συγκεκριμένου χωριού επηρεάστηκε από τον τρόπο ζωής των κατοίκων. Το χωριό, αν και κτισμένο σε κορυφή, δεν θυμίζει χωριό του Πηλίου αλλά νησί των Δωδεκανήσων.
Η παραδοσιακή τοπική φορεσιά είναι επηρεασμένη από τις φορεσιές των Σποράδων ενώ φέρει και δυτικές επιρροές, καθώς οι κάτοικοι ασχολήθηκαν με τη ναυτιλία σε όλα τα μήκη και πλάτη της Μεσογείου. Ωστόσο, η επαφή με το καινούριο και διαφορετικό αλλά και η ραγδαία και καταιγιστική ανάπτυξη των ΜΜΕ, συνέβαλαν στην αλλαγή αυτής της ταυτότητας και λίγα πράγματα, όπως τα ήθη και τα έθιμα αλλά και η τοπική διάλεκτος, αποδεικνύουν το παρελθόν αυτού του χωριού.
Ο πολιτισμός και η μεταβολή του, η οποία θεωρείται φυσιολογική πορεία, εξαρτώνται από πάρα πολλούς παράγοντες, τόσους που όχι απλά δεν μπορούμε να τους απαριθμήσουμε αλλά δεν μπορούμε να παρακολουθήσουμε αυτή τη μεταβολή. Αυτή η μεταβολή δεν έχει μόνο καλό ή μόνο κακό «χαρακτήρα». Εμείς είμαστε οι πρωταγωνιστές αυτής της αέναης μεταβολής και οφείλουμε να τη ζούμε παρά να την αντευχόμαστε.
Βαγγέλης Πασιάς
Ο Βαγγέλης Πασιάς γεννήθηκε στο Βόλο το 1988 και είναι απόφοιτος του τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας & Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, ενώ, επίσης, έχει ασχοληθεί και με άτομα με ειδικές ανάγκες, όπως κωφάλαλους, μαθαίνοντας τη γλώσσα της επικοινωνίας τους, τη νοηματική. Έχει δημοσιεύσει άρθρα στον τοπικό έντυπο τύπο, στην εφημερίδα «Ταχυδρόμος» του Βόλου και στην εφημερίδα «Ελευθερία» της Λάρισας. Είναι σπουδαστής της σχολής δημοσιογραφίας του ΑΝΤ1. H επικοινωνία με τον κόσμο είναι από τους σημαντικότερους παράγοντες της καθημερινότητάς του.
Το άρθρο αναδημοσιεύεται από το Myreview.gr
